نارسایی قلبی
نارسایی قلبی یکی از مهمترین بیماریهای قلبی است که اغلب افراد را در سنین بالا تهدید میکند و میتواند زندگی آنها را بهشدت تحت تأثیر قرار دهد. نارسایی قلبی وضعیتی است که قلب قادر به پمپاژ مؤثر خون به بدن نیست و در نتیجه ممکن است بدن از دریافت اکسیژن و مواد مغذی کافی محروم بماند. این بیماری به دلایل مختلفی از جمله فشار خون بالا، دیابت، مشکلات عروق کرونر و سایر بیماریهای قلبی ایجاد میشود.
علل نارسایی قلبی
نارسایی قلبی میتواند نتیجه عوامل مختلفی باشد، از جمله:
- فشار خون بالا: فشار خون بالا باعث افزایش فشار روی قلب میشود و بهمرور زمان عملکرد قلب را ضعیف میکند.
- بیماری عروق کرونر: عروق کرونر که خونرسانی به عضلات قلب را انجام میدهند، در صورت گرفتگی میتوانند باعث کاهش خونرسانی به قلب و ضعف در پمپاژ شوند.
- دیابت: دیابت باعث آسیب به رگهای خونی و تضعیف عملکرد قلب میشود.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل ژنتیک خاص خود بیشتر در معرض ابتلا به نارسایی قلبی هستند.
علائم نارسایی قلبی
علائم نارسایی قلبی ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتر و مزمنتر میشوند:
- خستگی: یکی از رایجترین علائم، احساس خستگی شدید است.
- ورم اندامها: معمولاً در پاها و مچ پا تورم ایجاد میشود.
- تنگی نفس: بهخصوص هنگام فعالیت بدنی یا خواب، بیمار ممکن است دچار تنگی نفس شود.
- کاهش اشتها: به دلیل کمبود اکسیژن در دستگاه گوارش، اشتها کاهش مییابد.
تنگی نفس در حال فعالیت یا حتی درازکشیدن – خستگی و ضعف – ورم پا و تورم در مچ پا – ضربان قلب سریع یا نامنظم (تپش قلب) – کاهش توانایی در ورزش – سرفه مداوم یا خسخس سینه همراه با مخاط خونی سفید یا صورتی – تورم در ناحیه شکم – افزایش وزن سریع به دلیل تجمع مایعات – حالت تهوع و بیاشتهایی از علائم نارسایی قلبی خفیف – مشکل در تمرکز یا کاهش هوشیاری – درد قفسه سینه که ممکن است با نشانه های حمله قلبی همراه باشد – بیرون زدن وریدهای گردن
علایم نارسایی قلبی بعد از ورزش چیست؟
کسانی که به نارسایی قلبی مبتلا شدهاند و ورزش میکنند، ممکن است علائم و عوارض زیر را تجربه کنند؛
- تنگی نفس
- احساس ناتوانی در ادامهی فعالیت ورزشی
- بالا رفتن ضربان قلب
- بالا رفتن فشار خون
- تهوع و استفراغ
- عرق کردن زیاد
درمان و مدیریت نارسایی قلبی
درمان نارسایی قلبی شامل ترکیبی از داروها، تغییرات سبک زندگی و در موارد شدیدتر، جراحی میشود. برخی از رایجترین روشهای درمانی شامل:
- داروها: داروهای مختلفی مانند دیورتیکها، بتابلاکرها و داروهای تنظیم کننده فشار خون استفاده میشوند.
- سبک زندگی سالم: رژیم غذایی مناسب، پرهیز از مصرف نمک و چربیهای اشباع و ورزش منظم میتواند به کنترل علائم کمک کند.
- جراحی و دستگاههای کمکی: در موارد شدید، جراحی یا استفاده از دستگاههایی مانند دفیبریلاتورهای قلبی ممکن است ضروری باشد.
پیشگیری از نارسایی قلبی
برای پیشگیری از نارسایی قلبی، مهم است که سبک زندگی سالمی را انتخاب کرده و مراقبتهای بهداشتی را رعایت کنید:
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کمچرب و کمنمک میتواند از بیماریهای قلبی جلوگیری کند.
- ورزش منظم: ورزش منظم نه تنها به بهبود سلامت قلب کمک میکند، بلکه فشار خون و کلسترول را نیز کاهش میدهد.
- مدیریت استرس: استرس میتواند بر سلامت قلب تأثیر منفی بگذارد، پس کنترل استرس اهمیت دارد.
- معاینات منظم پزشکی: چکاپهای دورهای به شناسایی زودهنگام مشکلات قلبی کمک میکند.
انواع نارسایی قلب یا ضعیف شدن ماهیچه قلب؟
نارسایی احتقانی قلب میتواند در بطن چپ، بطن راست یا هر دو بطن ایجاد شود. علاوه بر این نارسایی به دودسته سیستولیک و دیاستولیک طبقهبندی میشود.
۱. نارسایی قلبی سمت چپ
شایعترین نوع از کار افتادن قلب، نارسایی سمت چپ است. بطن چپ در پایین و سمت چپ قلب قرار دارد. این بطن خون پر از اکسیژن را به قسمتهای مختلف بدن پمپاژ میکند. زمانی که بطن چپ دچار اختلال شود و نتواند بهخوبی خون را پمپاژ کند، دریافت خون غنی از اکسیژن از قلب با مشکل روبرو میشود. در این صورت خون به ریهها بازگشته و باعث تنگی نفس و تجمع مایعات میشود.
۲. نارسایی قلبی سمت راست
بطن راست قلب، با پمپاژ خون به ریهها، اکسیژن را دریافت میکند. زمانی که این بطن بهخوبی خون را پمپاژ نکند، نارسایی سمت راست ایجاد میشود. معمولا این اختلال پس از نارسایی در بطن چپ ایجاد میشود. با تجمع مایع در ریهها، بطن راست نمیتواند وظیفه خود را انجام دهد. گاهی نیز شرایط پزشکی دیگری مانند بیماری ریوی باعث اختلال در کار بطن راست میشوند. از علائم نارسایی بطن راست، تورم نواحی تحتانی بدن مانند پاها و شکم است.
۳. نارسایی دیاستولیک قلب
زمانی که عضله قلب سفتتر از حالت طبیعی شود، نارسایی از نوع دیاستولیک است. سفت شدن عضله معمولا به دلیل یک بیماری قلبی به وجود میآید. در این شرایط قلب بهخوبی از خون پر نمیشود و خون کافی به اندامهای مختلف بدن نمیرسد. نارسایی دیاستولیک در زنان بیشتر از مردان دیده میشود.
۴. نارسایی سیستولیک قلب
زمانی که عضله قلب نتواند بهخوبی منقبض شود، نارسایی از نوع سیستولیک است. در این شرایط قلب نمیتواند خون غنی از اکسیژن را بهخوبی پمپاژ کند. معمولا وقتی قلب ضعیف و بزرگ شده باشد، این عارضه به وجود میآید. نارسایی سیستولیک در مردان بیشتر از زنان دیده میشود. نارسایی سیستولیک و دیاستولیک میتوانند در هر دو بطن ایجاد شوند. حتی ممکن است شخصی هر دو نوع نارسایی را در دو طرف قلب خود داشته باشد.
۵. نارسایی خفیف قلبی یا نارسایی احتقانی قلب
خوشبختانه تعداد زیادی از کسانی که یک نارسایی قلبی خفیف را پشت سر گذاشتند، بعد از گذر زمان به طور کامل بهبود پیدا کردهاند. نارسایی قلبی خفیف چندان خطرناک نیست. البته کسانی که به این نارسایی مبتلا میشوند، معمولا سبک زندگی ناسالمی دارند و احتمال اینکه بعدا مجددا به این مسئله گرفتار شوند وجود دارد.نارسایی قلبی خفیف تا ۵۰٪ موارد به طور کامل برطرف میشود اما در مواردی که در شخص باقی میماند میتواند بسیار خطرناک باشد و باعث عوارض ماندگار در فرد گردد. کسانی که دچار عارضه میشوند و برایشان مشکلات جدی ایجاد میشود، معمولا ۵ سال، کمتر و یا بیشتر زندگی میکنند.
جمعبندی:
نارسایی قلبی یکی از مشکلات جدی و شایع قلبی است که به دلیل ناتوانی قلب در پمپاژ مؤثر خون، میتواند باعث کاهش اکسیژنرسانی به اعضای بدن شود و علائمی همچون خستگی، ورم اندامها و تنگی نفس ایجاد کند. علل متعددی مانند فشار خون بالا، بیماریهای عروق کرونر، دیابت و عوامل ژنتیکی میتوانند در بروز نارسایی قلبی نقش داشته باشند. درمان نارسایی قلبی معمولاً شامل مصرف داروها، تغییرات در سبک زندگی و در مواردی جراحی است. از سوی دیگر، با اتخاذ یک سبک زندگی سالم، کنترل استرس و انجام معاینات دورهای، میتوان تا حد زیادی از این بیماری پیشگیری کرد. شناسایی زودهنگام علائم و مدیریت به موقع نارسایی قلبی به بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش خطرات این بیماری کمک میکند.
